Αντισύλληψη

Στις μέρες μας οι διάφορες μέθοδοι αντισύλληψης είναι ευρέως διαδεδομένες προκειμένου να αποφεύγεται μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή μια έκτρωση.

Με την πάροδο των ετών οι μέθοδοι αυτές ολοένα και εξελίσσονται με τη βοήθεια της ιατρικής και της τεχνολογίας.

Παρόλα αυτά η χώρα μας βρίσκεται ακόμα σε υψηλή θέση σε περιπτώσεις διακοπής επερχόμενων κυήσεων.

Οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες ιδιαίτερα  κατά την εφηβική ηλικία επιβαρύνουν το άτομο τόσο ψυχολογικά όσο και κοινωνικά.

Για αυτόν και για πολλούς άλλους λόγους τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω, κρίνεται αναγκαία η πρόληψη μέσω της σωστής για κάθε ζευγάρι μεθόδου αντισύλληψης.

Ως αντισύλληψη ορίζεται η πρόληψη από μια γυναίκα, έναν άνδρα ή ένα ζευγάρι μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης μέσω όλων των μεθόδων που μπορούν να αξιοποιηθούν για τον σκοπό αυτό.

Υπάρχουν μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είτε από τη γυναίκα είτε από τον άνδρα.

Οι τρόποι αντισύλληψης στη γυναίκα έχουν διαφορετικό ρόλο με βάση το είδος τους, δηλαδή προλαμβάνουν:

• α) την πραγματοποίηση ωορρηξίας,
• β) την είσοδο των σπερματικών υγρών στον κόλπο ή
• γ) την πραγμάτωση της διαδικασίας γονιμοποίησης του ωαρίου.

Αντίστοιχα για τον άνδρα, οι μέθοδοι αντισύλληψης στοχεύουν:

• α) στην αποτροπή της μεταφοράς των σπερματικών υγρών εντός του γυναικείου κόλπου ή
• β) στην αποφυγή της ενεργού δράσης του σπέρματος αμέσως μετά την είσοδό του στον γυναικείο κόλπο.

Οι διάφορες μέθοδοι αντισύλληψης διακρίνονται με βάση το χρόνο δράσης και διάρκειάς τους σε τρεις κατηγορίες:

1. στις μη μόνιμες
2. στις μόνιμες και
3. στις επείγουσες

Υπάρχει ακόμη μια κατηγοριοποίηση των ίδιων μεθόδων ανάλογα με τον τρόπο που λαμβάνονται ή αξιοποιούνται και έχει ως εξής:

• Φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης: πρόκειται για μεθόδους που ακολουθεί η γυναίκα, ο άνδρας ή το ζευγάρι με φυσικό τρόπο όπως για παράδειγμα την αποφυγή της σεξουαλικής επαφής κατά την περίοδο των γόνιμων ημερών της γυναίκας, τη διακεκομμένη συνουσία ή την αποχή. Οι συγκεκριμένες μέθοδοι δεν έχουν υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας διότι αφενός βασίζονται στον αυτοέλεγχο του ατόμου και αφετέρου οι παράγοντες που το επηρεάζουν όπως π.χ. η περίοδος της γυναίκας ή οι γόνιμες ημέρες της είναι αστάθμητοι.
• Μέθοδοι φραγμού: Όπως προκύπτει και από την ίδια τη λέξη “φραγμός” σημαίνει ότι οι μέθοδοι αυτές έχουν σκοπό να εμποδίσουν – να φράξουν την είσοδο των σπερματικών υγρών στον κόλπο ή να εμποδίσουν τη συνάντηση του ωαρίου με το σπερματοζωάριο. Στις μεθόδους αυτές χρησιμοποιείται ένα μηχανικό μέσο κατασκευασμένο για τον σκοπό αυτό όπως για παράδειγμα το ανδρικό ή το γυναικείο προφυλακτικό, το κολπικό διάφραγμα, το ενδομητρικό σπείραμα (σπιράλ) και ο κολπικός σπόγγος. Οι εν λόγω τρόποι αντισύλληψης μέσω της μεθόδου φραγμού είναι αποτελεσματικές σε υψηλά ποσοστά όχι μόνο για την αντισύλληψη αλλά και για την πρόληψη κατά των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ).
• Φαρμακευτικές – ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης: Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι μέθοδοι που επιτυγχάνουν την αντισύλληψη μέσω της χορήγησης κάποιου φαρμάκου (χαπιού) ή ενεσίμου ορμονικού σκευάσματος στη γυναίκα. Οι ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης είναι τα αντισυλληπτικά χάπια, η αντισυλληπτική ένεση προγεστερόνης και το χάπι της επόμενης ημέρας. Το τελευταίο ανήκει στις μεθόδους επείγουσας αντισύλληψης.
• Χειρουργικές μέθοδοι αντισύλληψης: είναι οι μόνιμες μέθοδοι που απαιτούν την απολίνωση των σαλπίγγων της γυναίκας ή τη βαζεκτομή στον άνδρα στην περίπτωση που δεν επιθυμούν να τεκνοποιήσουν.

Τα πρώτα αντισυλληπτικά χάπια εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1960 και έκτοτε η ιατρική και η τεχνολογία έχουν εξελιχθεί αρκετά ώστε να γνωρίζουμε πολλά για αυτά και να αποβάλλουμε ενδεχόμενους φόβους που εγείρονται γύρω από το ζήτημα της μακροχρόνιας λήψης τους.

Αρχικά είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως η χορήγηση των συγκεκριμένων δισκίων θα πρέπει να έχει συζητηθεί με τον γυναικολόγο.

Αν και σε γενικές γραμμές τα χάπια αυτά δεν επιβαρύνουν έναν υγιή οργανισμό, ορισμένες γυναίκες φοβούνται για το διάστημα που μπορούν να τα λαμβάνουν.

Τα αντισυλληπτικά χάπια δε σχετίζονται με μελλοντική υπογονιμότητα. Ουσιαστικά αυτό που κάνουν είναι να αναστείλουν την ωορρηξία.

Αυτό στην πραγματικότητα μπορεί να έχει και οφέλη για τη γυναίκα καθώς μπορεί να ρυθμίσει τον κύκλο της και να μετριάσει τους πόνους της περιόδου της.

Οι αντενδείξεις του χαπιού έχουν να κάνουν με το ιατρικό ιστορικό της γυναίκας π.χ. σε περιπτώσεις θρομβώσεων, καρκίνου, υπέρτασης κ.τ.λ. στο παρελθόν.

Τα αντισυλληπτικά δισκία λαμβάνονται καθημερινά για 21 ημέρες (από ένα χάπι ανά ημέρα) και η λήψη τους σταματά για 7 ημέρες ώστε να υπάρξει περίοδος.

Έπειτα από το πέρας των επτά ημερών, η γυναίκα μπορεί να ξεκινήσει και πάλι τη λήψη τους.

Το σημείο όπου θα πρέπει να δίνεται προσοχή είναι η χρήση των συνδυαστικών χαπιών σε γυναίκες που είναι καπνίστριες, ειδικά εάν είναι άνω των 35 ετών.

Το συστατικό του οιστρογόνου που έχει το συνδυαστικό χάπι ενέχει αυξημένο κίνδυνο θρόμβων αίματος.

Το κατάλληλο αντισυλληπτικό χάπι για κάθε γυναίκα είναι εκείνο που συστήνει ο γυναικολόγος της, έχοντας λάβει προσεκτικά υπόψη το ιατρικό ιστορικό της.

Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι μια μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης.

Πρόκειται για ένα χάπι που λαμβάνεται σε περιπτώσεις όπου δεν υπήρξε προφύλαξη ή κάποια μέθοδος αντισύλληψης κατά τη σεξουαλική επαφή χωρίς να είναι επιθυμητή η εγκυμοσύνη.

Το συγκεκριμένο χάπι χορηγείται αυστηρά αμέσως και εντός 72 το πολύ ωρών από τη σεξουαλική επαφή. Τα διάφορα σκευάσματα που κυκλοφορούν δρουν με πολλούς τρόπους και ο ρόλος τους είναι να εμποδίσουν τη γονιμοποίηση.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος περιορισμός στη χρήση του συγκεκριμένου χαπιού όμως θα πρέπει να έχει ληφθεί η γνώμη και η καθοδήγηση του γυναικολόγου κάθε γυναίκας πριν τη λήψη του.

Επιπλέον, πρέπει να αποφεύγεται η αλόγιστη χρήση του, καθώς πρόκειται για ένα χάπι υψηλής δραστικότητας που διαταράσσει τον κύκλο και τις ορμόνες του γυναικείου οργανισμού.

Συνεπώς, δεν πρόκειται για μια μέθοδο αντισύλληψης από μόνη της και πρέπει να λαμβάνεται μόνο σε εξαιρετικά επείγουσες και έκτακτες περιπτώσεις.

Αναφορικά με τα στατιστικά στοιχεία που προκύπτουν σχετικά με την καλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα των μεθόδων αντισύλληψης φαίνεται πως:

• Εκτός της αποχής, η βαζεκτομή για τους άνδρες όπως και η απολίνωση των σαλπίγγων για τις γυναίκες αγγίζουν το 100% της αποτελεσματικότητας και είναι μόνιμες λύσεις για κάποιον/α που δεν επιθυμεί την τεκνοποίηση.
• Επίσης, υψηλό ποσοστό αποτελεσματικότητας παρουσιάζεται και στην τοποθέτηση σπιράλ (IUD).
• Υψηλή αποτελεσματικότητα φαίνεται να έχει και το ενέσιμο αντισυλληπτικό σε ποσοστό γύρω στο 94% και η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων.
• Αποτελεσματικός σε μεγάλο ποσοστό είναι και ο κολπικός δακτύλιος.
• Σε ποσοστό μεταξύ 80-85% αποτελεσματικότητας βρίσκεται, τέλος, η χρήση προφυλακτικού.

Δεν υπάρχει καθολική απάντηση για το ποια μέθοδος είναι η πιο κατάλληλη και αποτελεσματική για κάθε άτομο ή ζευγάρι, διότι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Υπάρχουν κάποιες μέθοδοι που απλά αποτρέπουν το ενδεχόμενο μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και υπάρχουν άλλες μέθοδοι που συμπληρωματικά προστατεύουν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Η καλύτερη μέθοδος αντισύλληψης προκύπτει πάντα έπειτα από την καθοδήγηση του γυναικολόγου που γνωρίζει το ιστορικό του ατόμου.

• https://www.healthline.com/
• https://www.plannedparenthood.org/
• https://medlineplus.gov/
• https://www.cdc.gov/
• https://www.onmed.gr/
• https://www.metropolitan-hospital.gr/
• https://maternacare.gr/
• https://www.iatronet.gr/
• https://www.iaso.gr/